فياض ظفر

د سوات عجائب خانه چې شمار يې د ګندهارا تهذيب په غټو عجائب خانو کښې کېږي اوس به خلک د دلته پرتو ټولو تاريخي څیزونو کتنه په کیو ار کوډ هم په خپل موبائیل کښې کولی شي.

د عجائب خانو په نړيواله ورځ د سوات عجائب خانې په اړه د وي او ای ډيوه همکار فياض ظفر معلومات رايوځای کړي او د خلکو سره يې پرې خبرې کړي چې تفصيل يې په دې ليک کې راوړو.

د چین یو تنظیم د سوات عجائب خانې دپاره یو سافټ وئير پروګرام جوړ کړی دی او د سوات په عجائب خانه کښې پراته ټول څیزونه ئې د کوېک رېسپانس لا د کیو ار کوډ سره نتي کړي دي. اوس چې څوک هم په خپل موبائیل دې عجايب خانه کښې کوم څیز سکېن کوي نو د هغې عکسونه او تاریخ به ورته پخپله راښکاره کيږي.

د سوات عحائب خانې انچارج نواز الدين وايي

دا عجائب خانه اوس د پاکستان په جدید عجائب خانو کښې شمارېږي. دلته به اوس خلق په جديد طریقه د سوات میوزیم څیزونه کتلی شي.

د سوات عجائب خانه په هغې غټو عجائب خانو کښې ده چرته چې د ګندهارا تهذیب ډېر زاړۀ اثار پراته دي. دې عجائب خانه کښې د پښتو دور او د یوسفزو د رياست د وخت هم ډېر څیزونه او ياداشتونه پراته دي.

د سوات يو د زړو اثارو او تاريخ زده کونکی محمد سعيد ډيوه ته وايي “زۀ ډېر خوشحاله یم چې نن دې میوزیم ته راغلم. ډېر زاړۀ او تاریخي څیزونه مې ولیده”.

په دې عجائب خانه کښې د بدها د پښې نخښه په یوګټه موجوده ده او د بدهـ مت نور ډېر زاړۀ بوتان،سيکې او نور تاریخي څیزونه پکښې موجود دي چې په نړۍ کښې د بدهـ مت مذهب منونکو دپاره ډېر مقدس دي.

سوات ته د نیدر لېنډ نه راغلی سيلګری کرېس وايي “زما دا میوزیم ډېر زیات خوښ شو. د سوات آرټ ډېر ښکلی دی او د پخواني وخت په لرګو د لاسو کار هم ډېر خوندور و”.

دا عجائب خانه په 1963 کښې د ریاست سوات په وخت کښې جوړه شوې وه خو په ۲۰۰۸ کښې چې په سوات کې اړی ګړی و نو په یوه بمي چاودنه کښې د دې ودانۍ ته ډېر زیان رسېدلی و.

د هغې وروستو بیا هر څه د پېښور او ټېکسلا عجائب خانو ته وړلی شوي وو خو په 2014م کښې چې د اټلي حکومت کله ياده وداني بيا جوړه کړه نو دغه سامان ئې ورته واپس راؤړو.

حفيظ الله ستوری شيراني

د بلوچ يکجهتي کمېټۍ غړي تور پورې کوي چې د بلوچستان حکومت په ساحلي ښار ګوادر کې پر اوسپنيز شپول/باړ لګولو بيا کار پېل کړی او له هم دې لارې حکومت د ګوادر ځايي اوسېدونکي کډه بارولو ته اړ کوي چې له هغه ورستو به د ګوادر و چين حکومت ته حواله کړي.

د بلوچستان حکومت ياد تورونه سياسي بللي او وايي په داسې کومه پروژه کار نه کوي او دا خبرې بې بنياده دي.

په هم دې باب د خالي، شنبې په ورځ د کوټې د مطبوعاتو په کلب کې د بلوچ يکجهتي کمېټۍ په نوم تنظيم يوه ورځنی سيمنار کړی چې پکې بلوچ ماشومانو او ښځو ګډون کړی.

دوی په لاسونو کې په نيول شويو لوحو/چارټونو خپلې اندېښنې او خفګان ليکلی و چې ځينې ليکل يې داسې دي، “زه د ګوادر اوسېدونکې يم خو هره ورځ زما شناخت پوښتل کيږي، چې څوک يې او له کومه راغلې”. “موږ بلوڅ د ګوادر سمندر مالکان يو خو اوس چاينا د دې ملکيت تر لاسه کوي، زه هر سهار ځکه خپل ښونځي ته ناوخته رسيږم چې په ګوادر کې د وي ايي پي پرټوکول پر نامه لارې بندې وي”.

د دې ترڅنګ دې ته ورته نورې جملې هم ليکلې شوې وې خو دا يو خاموشه احتجاج و.

د کوټې په پريس کلب کې په يوه ورځني سيمنار کې چې د بلوچ يکجهتي کميټۍ له لوري جوړ کړل شوی و تر دوه نيم سوه نه زيات بلوڅ نارينه او ښځينه سياسي او مدني فعالانو، استادانو، وکيلانو او د پښتون ژغورنې غورځنګ غړو ګډون درلود.

له لويې پروژې څخه د لوی جېل پر لوري په نامه ياد سيمنار نومول شوی و او د بلوچ يکجهتي کونسل د غړو په وينا د حکومت له لوري د ګوادر ښار په اوسپنيز کېړ يا باړ کې بندولو لړۍ بيا پېل شوې چې دوی ته په يو قيمت منظوره نه ده.

د بلوڅ يکجهتي کمېټۍ غړې ډاکټر ماه رنګ بلوچ وي او ای ډيوه ته وويل "د باړ په لګولو سره دوی خلک تنګول غواړي او د ځايي ابادي لدې ځايه د لېږدولو پلان لري. تر دې وړاندې يې هم د سي پيک روټ يا لارې په نامه ټول ځايي اباد خلک له خپله ښاره او کوره په کډه کولو مجبوره کړل او د خلکو په زوره لادرکه کول او پوځي عمليات هلته زيات شوي. دا هر څه د دې لپاره دي چې ګوادر ښار په مکمله توګه و چين ته حواله کړل شي، چې دا يو غېر انساني عمل دی".

د ګوادر د کېړ په اړه د بلوچ يکجهتي کونسل او د نورو بلوڅ سياسي ګوندونو دريځ د ګوادر ضلعي او د بلوچستان ايالتي حکومت ناسم بللی. د بلوچستان حکومت ايالتي وياند شاهد رند په خپاره کړي بيان کې ويلي،"په ګوادر کې داسې کوم عمل ندی روان".

د بلوڅ يکجهتي کمېټۍ د غړو په وينا يوه اونۍ وړاندې د اوسپنيزو تمبو د بيرته لګولو لپاره تر څو کلو ميتره پورې د تمبو د لګولو په موخه کډي ايستل شوي خو له اولسي کلک غبرګون ورستو اوس پرې کار بند شوی.

د بلوڅ يکجهتي کمېټۍ يو بل غړی سيد صبغت الله شاه جي وايي "زموږ په خواه کې موږ څاروي، پسونه په کېړ يا باړ کې بندوو، د ځينې نورو ملکونو په څېر دلته د ګوادر خلک د امنيت د خونديتوب پر نامه په باړ کې بندي کړي، و بلوڅانو ته خو د نا امنۍ کومه ستونزه نشته نو نه پوهېږو چې دوی په کومه وجه بيا باړ لګوي".

د کال 2000م په لومړۍ لسيزه کې شروع شوې د پاکستان او چين تر ميان د سي پيک په نامه اربونو روپو اقتصادي پروژې مرکز هم ګوادر ښار دی. د بلوڅ وسلوالو تنظيمونو له لوري د يادې پروژې پر ضد د ګوادر په ګډون په بيلا بيلو بلوڅ ميشتو سيمو کې وسلوال فعاليت کېږي او د زياتره مرګونې بريدونو زمه وارۍ هم وسلوال تنظيمونه مني.

د پاکستان حکومت په کال دوه زره شلم کې د ګوادر ښار د خونديتوب پر نامه په لومړي پړاو کې د شاوخوا يو نيم ارب روپو ځانګړې پروژې اعلان کړې وې او ويل شوي وو چې پدې رپويو به په تول ښار کې نوې عسکري پوستې جوړوي، ځانګړې کيمرې او د جديده سيکورټي نظام به فعاله کوي.

هغه وخت ځينې سرکاري چارواکو رسنيو ته ويلي وو چې د ګوادر ښار د کېړ يا باړ راچاپېرولو پلان هم د سيف سيټي پراجېکټ برخه ده چې له پيشکان نومي سيمې څخه بيا تر کوسټل های ویز جیونی زیرو پوائنټ پورې به د ګوادر ښار شاوخوا څلور 24 کلو ميتره برخه په دې کېړ کې بنده وي.

د ګوادر ښاروال، بلوڅ يکجهتي کمېټۍ او سياسي ګوندونو په بيا بيا ويلي که حکومت د باړ لګولو نا تايد شوی پلان عملي کولو هڅې کړندۍ کړې دوی به يې پر ضد په کلک احتجاج لاس پورې کړي.

په کرغزستان کې د غېر ملکي زده کونکو په ضد د تشدد د پېښو وروسته په پاکستان کې هم د زده کوونکو کورنۍ انديښمنې دي، دوي د حکومت نه غوښتنه کوي چې د هغوي بچو ته دې تحفظ ورکړی شي او بېرته دې پاکستان ته راوستل شي۔

د پاکستان حکومت د کرغزستان په بشکيک ښار کې د زده کوونکو په ضد د تشدد ډکو پېښو باندې د اندېښنې څرګندونه کړې او وزير اعظم د پاکستان سفارت ته ويلي د پاکستاني زده کونکو تحفظ دې باوري کړي۔

د مردان اوسیدونکي جهانزېب خان ته د کلي خلک په بېشکک کې د هغه د زوی د موجودګۍ په اړه خواخوږۍ له راغلي دي۔ جهانزيب وايي په کور کې یې بچي او د فاروق زيب مور د زوی په اړه په تشويش کې دي۔

د جهانزيب خان مشر زوی فاروق زېب په بشکک اېډم پوهنتون کې د څلورم کال د طب زده کړې کوي، نوموړي وايي د کورنۍ غړې او خپلوان يې په بشکک کې په زده کونکو باندې روان تشدد اندېښمن کړي دي۔

ډيوه سره خبرو کې هغه وایي "ځکه چې دا خو ډيره غټه سانحه راځي انسان ته چې هلته حالات خراب شو، ستا بچی چې تا نه لرې وي، او هغه په بل هېواد کې وي، هغسې رسايي ورته نه کيږي، نو ما يې اول مور خبره نه کړه بيا مې هغوي سره رابطه وشوه، او حالاتو نه لږ خبر شو نو هغوي (مور) مې ورله بيا خبره کړه، چې دې وخت دا حالات روان دي،او هم د ډېر زيات تشويش اظهار کوي چې څه به کيږي، او څه حالات به مخکې جوړېږي".

د منځنۍ اېشیا د کرغزستان هېواد په سرښار بشکيک کې په پاکستاني او نورو بهرنيو زده کوونکو د تشدد خبرونه مخې ته راغلي، د پاکستان ‏وزيراعظم شهباز شريف د زده کوونکو په حال ژوره اندېښنه څرګنده کړې او ويلي یې دي، بشکيک کې یې پاکستاني سفير ته د زده کوونکو سره د هر ډول ‏مرستې لارښوونه کړې ده.‏

په ټولنيزو رسنيو ويډيوګانې خپرې شوي چې پکې د تشدد پېښې ليدل کیږي، ځينو کسانو پاکستاني زده کوونکو ته د مرګ ژوبلو اوښتو خبرونه هم ورکړي ‏دي.‏

خو د پاکستان د بهرنيو چارو وزارت ویلي، د کرغزستان حکومت تاييد کړې چې په بهرنیو زده کوونکو د تشدد پېښو کې کوم پاکستانی زده کوونکی نه ‏دی وژل شوی.‏

دې پېښه باندې په ټولنيزو رسنيو هم سخت غبرګون ښودل کيږي، اود پاکستان په حکومت او په بشکېک کې د پاکستان په سفارت نيوکي کوي خو سفارت زده کوونکي د هاسټلو نه د حالاتو سمېدو پورې د بهر تللو څخه منعه کړې.

د بشري حقونو فعال او سیاستوال افراسیاب خټک پر ایکس لیکلي، په کرغزستان کې له نورو بهرنیو زده کوونکو تسره سره پاکستاني طالبعلمان هم د تشدد له سختو خطرونو سره مخ دي. نوموړي لیکلي:

"د پاکستان حکومت د ملاتړ بیانونه خپاره کړي دي خو زده کونکي لا هم خپلو کورنیو او ملګرو ته د هغه ځای د حالت په اړه ویره څرګندوي. حکومت باید د دوی اندېښنو ته ځواب ووايي".

په اېډم پوهنتون کې د جهانزيب خان ځوي فاروق زېب د وټس اېپ د لارې ډيوه ته ويلي چې اوس هم وخت په وخت د تشدد پېښې کيږي او غېر ملکي زدکونکي په خپلو هاسټلو کې بند ناست دي،

هغه وایي"زمونږ د پاکستان د حکومت نه دا غوښتنه ده چې زمونږ دې حفاظت وکړی شي، او مونږ ته دې سيکیورټي راکړی شي، ځکه چې دلته مونږ بلکل غېر محفوظ يو"

هغه وایي "زمونږ څوک تپوس هم نه کوي، اوسه پورې راسره سفير هم رابطه نه ده کړې چې تاسو په څه حالات کې يئ ، او نه يې د سيکورټي داسې کوم ګامونه اخستي، زمونږ د پاکستان حکومت نه غوښتنه ده چې مونږ ته دې دلته تحفظ راکړي يا دې مونږ وباسي"

په بشکېک کې زده کونکي وايي د مئ په ديارلسمه نېټه د ځاېې خلکو او د مصر د زده کوونکو ترمېنځه نښته شوې او د هغې پېښې ويډيوه په ټولنيزو رسنيو خپره شوې چې بيا روستو ځايې خلک د تعليمي ادارو په هاسټلو ورغلي او په بهرنيو زده کوونکو يې تشدد کړی دی.

د مئ د مياشتې اتلسمه په ګرده نړۍ کې د ميوزيم ډې یا د عجایب ګرونو د ورځې په توګه نمانځل کیږي، سږ کال د دې ورځې موضوع "عجایب ګر- تعلیم او تحقیق" دی .

خېبر پښتونخوا چې د ګندهارا تهذیب سره سره د نورو مذهبونو اؤ کلتورونو د یوې تاریخي ځانګو حیثیت لري او دلته لرغوني اثار اؤ تاریخي شتمنۍ په کثرت سره اوس هم خوندي دي چې پکې تاریخي مجسمې، سیکې، جامې، پېزار، وسلې، د موسیقۍ الات اؤ نورې تاریخي پنګې شاملې دي.

په پاکستان کې خيبر پښتونخوا او د افغانستان يوه لويه برخه په تاریخي توګه د ګندهارا تهذیب یو ستر ټاټوبی پاتې شوی دی .

په کال 2021 کې د افغانستان په بامیان ولايت کې د هغه وخت واکمنو توندروه طالبانو د مهاتما بدهـ یا بودا ناوياته ولاړې مجسمې په بمونو والوځولې.

له هغې څو کلونه وروسته د پښتنونخوا په سوات سیمه کې هم د بدها د ناستې یوې لرغونې مجسمې ته بارود کېښودل شول او دغه مجسمه تندلارو ویجاړه کړه.

توندروه مذهبي فکر لرونکي پښتانه دا رقم تاریخي نخښې د خپلې تاريخي شتمنۍ او تهذيبي لوړتيا په ځای د کافرانو ميراث بولي او ورانول يې خپله مذهبي فريضه ګڼي.

پوهان وایي دا هر څه د کم علمۍ وجه وه او په پښتونخوا کې بدامنۍ ، د لرغونیو اثارو د ځایونو غیر قانوني کنستلو او قاچاق د دلته لرغونیو اثارو ته دومره زيان نه دی رسولی چې څومره ورته د لرغونیو اثارو اهمیت نه پیژندلو او ناپوهۍ رسولی دی.

لرغون پوه او د خیبر پښتونخوا د عجایب ګرونو او د لرغونیو اثارو د محکمې ډایریکټرعبدالصمد وي او ای ډیوه سره خبرو کې وایي "خو تر ټولو نه غټه خبره د پوهې ده نو د هغې د پاره مونږ تیرو لسو کالو نه مختلف کارونه کوو".

هغه وایي "مونږ بدهـ ایسټ انفلواینسرز دي یا غټ خلک دي یا غټ نومونه دي یا مونکس دي هغوئ راولو دلته خیبر پښتونخوا ته. هغوئ خپل تاریخی اثار ګوري څنګه چې مونږ ته خانه کعبه اهمیت لري ، د هغوئ د پاره دا ګندهارا دا خیبر پښتونخوا ډیر زیات اهمیت لري".

ډاکټر صمد وايي د هغې فایده دا وشوه چې نړۍ ته هم معلومه شوه چې خیبر پښتونخوا کې یوازې ډز، ټوپک ترهه ګري نه ده بلکې دلته تاریخ پروت دی، دلته مختلف مذهبونه تیر شوي، لرغوني اثار یې پراته دي او حکومت پرې کار کوي.

خو د هغه په وينا غټه فایده یې دا وشوه چې کله مقامی خلک ګوري چې زما ملک ته، زما وطن ته د بهر نه خلک راځي نو ځایي خلکو هم راتګ شورو کړو.

د خیبر پښتونخوا حکومت وایي تېر اختر کې یوازې د تخت بائ تاریخي مقام ته څلویښت زره کسان د لرغونیو اثار کتلو له ورغلي وو.

چارواکی وایي تر دې وړاندې به ټول کال کې دومره خلک دغه تاریخی ځای د سیل لپاره ورتلل.

د پیښور يوه میرمن سبا خان چې اسټریلیا کې ژوند کوي، ډیوه ته وایي د بهرنیو هیوادونو خلک دې لرغونو اؤ تاریخي شیانو کې ډيره خوښي لري خو دلته بیا خلکو کې د پوهی کمی دی:

" بهر ملکونو واله خلک د دې څیزونو ډیر زیات شوق لري خو دلته ماته ښکاري چې د پوهې یا اویرنیس لږ کمی دی کنه نو ځکه د دې وجې نه زیات خلک دلته نه راځي خو زه وایم دلته راتلل پکار دي چې خلک د تاریخ نه خبر شي".

ګندهارا تهذیب پورې د تړاؤ لرونکو نزدې د 40 زره مجسمو لرونکي پېښور تاریخی عجایب ګر اؤ 14 نورو عجایب ګرو کې د خلکو د لرغون پیژندنې او د دې ارزښت، تعلیم او په دې تحقیق لپاره کار هم روان دی.

خیبر پښتونخوا کې عجایب ګر د تحقیق د مرکز په توګه کارول کیږی او هر کال کیدونکي تحقیقات بیا د کتابونو په شکل کې چاپ کیږي او بهرنۍ يونیورسټۍ هم دلته دغه تحقیق او کار کې برخه اخلي.

د دغه تحقیق چاپ کیدو سره نړۍ هم د دې لرغونیو تاریخي اثارو څخه خبریږی ځکه بهر نه افغانستان او پاکستان ته د ګندهارا تهذیب ددغه اثارو کتلو لپاره سیلګري هم دلته راځي خو څېړونکي وایي چې ځای خلکو کې د خپل دې تاریخی شناخت علم او پوهې کمی دی اؤ د دې اثارو تحفظ اوس هم یوچیلنج دی.

ډاکټر عبدالصمد وایي "زما څوملګروماته وویل چې بدهـ ایسټ ټورازم افغانستان کې شورو شوی. بدهـ ایسټ افغانستان ته بامیان کتلو له ځي".

د هغه په خبره پاکستان کې تاسو وګورئ نن سبا خیبر پښتونخوا ته د روزانه په حساب سره 250-300 کسان راځي دا زه سرکاري ډیټا تاسو ته وایم چې دلته خلک اثارو کتلو له راځي "

خو هغه وایي " دلته چې د بهر نه کوم تورایسټ(سېلګر) راځي هغه دلته سینري ، ستاسو بلډنګونو، ستاسو روډونو کتلو له نه راځي، دې نه زیات هغوئ سره ښکلي ځایونه دی. هغوئ دلته یوازې ستاسو تاریخ ستاسو کلتور او د دلته اثار کتلو له راځي نو دې سره خلکو کې بدلون را روان دی او د میوزیم ډی یا ورځ نمانځلو مقصد هم دا دd چې خلکو کې نوره پوهه راشي".

د میوزیم ډی په موقعه د صوبې 15 عجایب ګرو کې د سرکاری سکولونو او کالجونو ماشومانو ته د دغه عجایب ګرو n سیل بلنه ورکړې شوې چې دغه نوی کول خپل کلتوري او تاریخی شناخت نه خبر شي په صوبه کې د شلو زرو نه د زیاتو تاریخی اثارو لکه د خپل تاریخ او ذاتي اثاثې تحفظ وکړي.

افغانستان سره د خېبرپښتونخوا د کورمې په پوله له نښتې وروسته چارواکي وايي، د ځایي مشرانو په منځګړیتوب نن په شپږمه ورځ اور بند شوی خو د سیمې نه د خلکو منتخب استازي او تاجران وايي افغان پولې سره نزدې سیمو کې د دواړو هیوادونو تر منځ د روانو شخړو له امله ژوند په ټپه ودریدلی دی.

د افغانستان او پاکستان ترمنځ د تجارت لویه لاره خرلاچي نن په شپږمه ورځ هم د ګاډو تګ راتګ لپاره تړلې پرته ده.

‎ دوه ورځې وړاندې چارواکو ویلي وو د اسلام اباد او کابل ترمنځ خبرې کامیابې شوي او د پولې پرانستلو ‏امر شوی .‏

د کرمې د انتظامیې چارواکي وايي د امر سره سم د زیارت په ورځ چې کله د کسټم او این ایل سي چارواکي خېر لاچي سیمه کې پولې ته رسېدلي نو په پوله د افغانستان اړخ نه بیا پرې افغان طالبانو برید وکړو.

د کورمې ضلعې یو انتظامي مشر د نوم نه ښکاره کولو په شرط وي او ای ډیوه ته وویل تر هغې وروسته په پوله سختې نښتې پیل شوې خو پرون د کورمې قبایلي مشرانو او د افغانستان د پکتیا سیمه ییزو مشرانو ترمینځ جرګه شوې او د دوی په منځګړيتوب په روانو نښتو کې په اوربند موافقه شوې چې بیګاه د شپې نه بیا کومې ډزې نه دي شوې.

دغه چارواکي وویل نن په پوله د پاکستان امنیتي ځواکونو او د افغان طالبانو ترمینځ فلیګ میټنګ شوی چې پکې مثبت پرمختګ شوی .

د هغه په وینا تر دې مهاله لاره نه ده پرانستل شوې او دوی ته چې اسلام اباد څه لارښونه وکړي هغه به عملي کوي.

د سیمې نه د قامي پارلیمان غړی حمید حسین وايي په پوله د تیرو شپږو ورځو نه تاو تریخوالی دوام لري چې تر مخه یې پولې ته نزدې هر ډول هلې ځلې تړل شوي او خلک په کډه کولو مجبور شوي دي .

ډيوه سره خبرو کې هغه وویل خلکو کې سخته ویره پیدا شوې او د سختو ستونزو سره مخ دي او د استوګنې او د خوراک څښاک هیڅ انتظام نه لري.

هغه وویل د نښتو د اوږدوالي یو علت دا هم دی چې د نښتو پرمهال پاکستاني ځواکونو په افغانستان کې د افغان طالبانو کیمپونه په نښه کړي او زیات ځاني او مالي تلفات یې اړولي دي خو افغان طالبانو د دغه دعوې په اړه څه نه دي ویلي.

په پکتیا کې ځنې سرچینې وايي پاکستاني ځواکونه په پوله د افغان لوري ته نوې پوستې او نور تنصیبات لګوي چې افغان طالبان یې مخه نیسي د دغه دعوو تصدیق نه دی شوی.

د سیمې نه د تاجرانو د اتحادیې یو غړي او قبایلي مشر اسلام علي وویل نن په شپږمه ورځ د خر لاچي لاره بنده ده چې له امله یې هره ورځ تاجران د کروړونو روپو تاوان سره مخ کیږي .

هغه وویل تیره ورځ د حکومت په استازیتوب په پوله د افغانستان پکتیا ولایت کې مشرانو سره شریکه جرګه شوې او جرګې دواړه فریقه اور بند ته رضا کړي دي .

هغه وویل جرګې د دواړو هیوادونو حکومتي چارواکو ته دوه غوښتنې وړاندې کړې
یوه دا چې د دواړ هیوادونو ترمینځ دې د مشرانو یوه شریکه کمیټي جوړه کړل شي چې په داسې ناورین حالت کې د دواړو هیوادونو ترمینځ خبرې کوي اؤ بل دې په فوري توګه د خرلاچۍ لاره پرانستل شي .

هغه وویل د دواړو هیوادونو حکومتي چارواکي یې یو بل سره مخامخ کړل او د دوی د غوښتنو منلو باور یې ورکړو.

نښته کله پیل شوې؟

‎سرچینې وايي، په ‏‎13‎مه مې د افغانستان سره په پوله د کورمې په تيري منګل سیمه کې د پولې د پورې غاړې وسله والو د ازغن تار پرې کولو او دې لوري ‏ته د راوړېدو هڅه کوله، په دغه وخت د پاکستاني ځواکونو او وسله والو ترمنځ نښته شوې وه.‏

‎سرچينې وايي، د يادې نښتې وروسته بيا د پاکستاني ځواکونو او افغانستان کې واکمنو طالبانو ترمنځ د ډزو تبادله شوې وه.‏

‎خو نه پاکستان او نه په افغانستان کې واکمنو طالبانو د دغه پېښې رسمي تاييد کړی و.

د کورمې ضلعې يو انتظامي چارواکو ويلي، د يادو پېښو وروسته د خرلاچي لاره تړل شوې او په پوله نزدې پرتو ‏سيمو کې هر ډول هلې ځلې ودرول شوې وې.‏

ایم این ای حمید حسن وايي په علاقه کې ژوند په ټپه ودریدلی او د نښتو له امله اغیزمن خلک هیڅ انتظام نه لري .

هغه وویل د ستونزې هوارولو د پاره یې هلې ځې پیل کړې دي او په دې اړه یې حکومتي چارواکي او په ځانګړي ډول د خارجه چارو وزارت خبر کړی چې په سفارتي کچه دا ستونزه هواره کړي.

د هغه په وینا د خارجه چارو وزارت د سیمې انتظامي چارواکو ته په روایتي کچه د ستونزې د هواري لارښوونه کړې ده.