د عراق په قامي کتب خانه کې د عمرونو ادبي اثار پراته دي چې پکې د سلطانانو او بادشاهانو، د سامراجانو، سوشلسټانو، قبضه گرو او د ازادۍ ورکونکو او د امن او د جنگ قیصې دي او د عراق د تاریخ برخه ده.
د ایسوسې ایټډ پریس خبرې ادارې د رپورټ ترمخه د کارپوهانو د زرگونو په شمیره کې د هغه دستاویزاتو د محفوظ کولو کار شورو کړی دی چې پکې د عراق د تاریخ لوړې او ژورې رقم شوې دي او په ورستي کلونو کې ورته نقصان هم رسیدلی دی.
ای پې وايي د عراق تاریخي اثارو ته که یو خوا هیواد کې د امریکې د فوجي کاروائي په وخت زیان رسیدلی دی نو په موجوده وخت کې ورته د داعش لخوا خطر راولاړ شوی دی.
داعش د عراق په موصل ښار د قبضې ورسته ښار کې نادر تاریخي کتابونه، مسودې او تهذیبي اثار په دې دلیل تباه کړې دي چې دا غیر اسلامي دي.
د بغداد په قامي کتبخانه کې ماهرین د خصوصي کیمرو او رڼا په مرسته د انتهائي نادر مسودوعکسونه اخلي. دغه مسودي د عراق اخیرې باچا شاه فیصل ثاني د دور دي چې د کال ١٩٣٩ نه يي تر د ١٩٥٨ پورې په هیواد حکومت کړی وو.
ددې نه علاوه د سلطنت عثمانیه د دور په مسودو هم کار روان دی، چې ٢٠٠ او ٢٥٠ کاله زړې دي. د تصویرانو ورسته به يي مائیکرو فلم جوړیږي چې د دغه تاریخي اثارو خوندي کولو په جدیدو طریقو کې شمار ده.
د اثارو د محفوظولو په عمل کې کتاب یا مسوده، وړمبی صفا کړی شي، بیا پرې د جراثیمو نه بچ کولو دپاره خصوصي کمیاوې مادې ولگول شي او بیا د کتابونو صفې یو بل نه جدا کولو دپاره خصوصي کاغذ استعمال کړی شي او په اخیره کې دنقصان یا ریژیدو نه بچ ساتلو دپاره ورباندې کیمیاوې عناصر ولگولی شي.
خو د کتابونو او مسودو خوندي کولو دا عمل ډیر نازک او حساس هم دی. ځېنې کتابونه او مسودې ورستې شوې وې او د لاس لگیدو یا راخیستلو په وخت ریژیږي نو ځکه کاروپوهان ډیر په محتاط ماحول کې او په محتاطه طریقه کار کوي او د صبر ازما پړاونو نه تیږیږي.
د بغداد قامي کتبخانه په کال ١٩٢٠ کې انگریزانو قائمه کړې وه. وړاندې د سختو وختونو نه د تیریدو ورسته د ٢٠٠٠ په لسیزه کې هم کتبخانې ته نقصان رسیدلی وو کله چې د امریکې فوجي کاروائي په وخت بغداد د اړې گړې ښکار شوی وو، کتبخانې ته اور اچول شوی وو چې پکې ودانۍ ته نقصان رسیدلی وو او د کتابونو ٢٥ فیصد برخه سوزځیدلې وه او د سلطنت عثمانیه د دور بېش بها اثارو ٦٠ فیصد برخه هم ضائع شوې وه.
د بغداد قامي کتبخانه خوندي کولو په لړ کې د لائیبري اف کانگرس هم لاس امدادا کوي. د کانگرس د کتبخانې د ماهرینو یوه ډله بغداد ته تللې وه چې د بغداد کتبخانې ته د رسیدلې نقصان انداز ولگوي او بیا يي سفارښتنه وکړه چې نوي کتبخانه دې جوړه کړی شي. په نوي کتابخانه کاروان دی او ممکنه ده چې ائنده کال به پرانستلی شي.